Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Deprem ve Yapı Sağlığı Uygulama ve Araştırma Merkezi (DE-YAS) devrim niteliğinde bir projeyi hayata geçirmeye hazırlanıyor. "Deprem Sonrası Yapı Hasarlarının Hızlı ve Otomatik Tespitinde Robotik Köpek ve Yapay Zeka Kullanımı" adıyla yürütülen projeyle, depremde hasar gören binaların tespiti artık insan gücüne dayalı yöntemlerden çok daha güvenli ve hızlı bir şekilde yapılabilecek. Bu yenilikçi proje, KTÜ Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi (BAP13) ve Araştırma Üniversiteleri Destek Programı tarafından destekleniyor.
ROBOTİK KÖPEKLER VE YAPAY ZEKA İLE HIZLI MÜDAHALE
Rektörlük tarafından yapılan açıklamaya göre, proje kapsamında kullanılacak robotik köpekler ve yapay zeka teknolojisi, deprem sonrası yıkımın boyutlarını otomatik olarak tespit edebilecek. Bu teknoloji, geleneksel gözlemsel hasar tespit yöntemlerine kıyasla daha hızlı ve daha güvenilir sonuçlar verecek. Özellikle ağır hasarlı binalara girmenin son derece tehlikeli olduğu durumlarda robotik köpekler devreye girerek, insan müdahalesine gerek kalmadan riskleri ortadan kaldıracak. Yapay zeka, elde edilen verileri anlık olarak analiz ederek, binaların onarım süreçlerinin hızlandırılmasına katkı sağlayacak.
BU TEKNOLOJİ HAYATTA KALMA ŞANSINI ARTIRABİLİR MİYDİ?
KTÜ’nün bu projesi, depreme sık sık maruz kalan Türkiye gibi ülkelerde hayat kurtarıcı bir rol üstlenebilir. Özellikle Hatay’da yaşanan ve binlerce insanın hayatını kaybettiği 2023 Kahramanmaraş merkezli depremler, böylesine yenilikçi teknolojilerin ne kadar gerekli olduğunu bir kez daha ortaya koydu. Hatay’ın Antakya, Defne ve Samandağ gibi ilçelerinde binalar tamamen yıkılırken, arama kurtarma çalışmaları zaman zaman yetersiz kaldı. Eğer bu proje o dönemde hayata geçirilmiş olsaydı, on binlerce canın kurtarılma ihtimali bugün birçok insanın aklında soru işareti olarak yer alıyor.
Hatay halkı ve uzmanlar, eğer bu tür yapay zeka ve robotik sistemler daha önce geliştirilmiş olsaydı, hasar tespitlerinin çok daha hızlı bir şekilde yapılabileceğini, böylece enkaz altındaki vatandaşlara daha çabuk ulaşılabileceğini belirtiyor. Ayrıca, hızlı tespit sayesinde kurtarma çalışmalarında zaman kaybı yaşanmayacak ve afet sonrası onarım süreci çok daha erken başlayabilecekti.
TÜRKİYE VE DÜNYADA BİR İLK
KTÜ'nün geliştirdiği bu proje, sadece Türkiye'de değil, dünya genelinde de bir ilk olma özelliğini taşıyor. Deprem gibi afetlerin yıkıcı etkilerini en aza indirmeyi amaçlayan bu proje, gelecekte yaşanabilecek depremlerde can kayıplarının azaltılmasına yönelik büyük umut vadediyor.
Robotik köpeklerin, enkaz altında kalan bölgelerde güvenli bir şekilde çalışarak hasar tespiti yapması, Türkiye gibi deprem riski yüksek ülkelerde devrim niteliğinde bir çözüm sunuyor. Ayrıca, yapay zekanın analiz yeteneği sayesinde kurtarma ekipleri, en kritik noktalara en hızlı şekilde müdahale edebilecek.
UMUT VERİCİ BİR GELİŞME
Hataylılar, bu tür teknolojilerin hızla devreye girmesiyle bir daha böylesine büyük felaketler yaşamamak adına umut besliyor. Depremlere karşı alınacak bu tür önlemlerle, Hatay gibi riskli bölgelerde yapı sağlığı ve güvenliği standartlarının artırılması bekleniyor. KTÜ’nün bu öncü çalışması, deprem sonrası süreçlerde hayat kurtarıcı teknolojiler geliştirilmesine büyük katkı sağlayarak, gelecekteki depremler için önemli bir hazırlık sunuyor.
Geleceğin teknolojileri ile donatılmış bu tür projelerin, Hatay gibi şehirlerde daha güvenli bir yaşam inşa edilmesine olanak sağlayacağı şimdiden tartışılmaya başlandı.
