Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), maymun çiçeği ile mücadelede uluslararası acil durum ilan etmesinin ardından kitlesel aşılama yerine virüsün bulaştığı bölgelerde "hedefli aşılama" yapılması önerisinde bulundu. DSÖ Sözcüsü Margaret Harris, maymun çiçeğinin korona virüsten farkını açıklarken dünya çapında endişelere yol açan, "Covid-19 gibi yeni bir süreç başlayabilir mi?" sorusuna yanıt verdi.
VİRÜSÜN 2 GENETİK TÜRÜ VAR
Virüsün hızla yayılmaya başlamasının dünyanın gündemine oturduğunu kaydeden Harris, virüsün "Klad 1 ve Klad 2" olmak üzere iki genetik türünün olduğunu kaydetti. Harris, geçen yıl ortaya çıkan virüsün yeni türü "Klad 1b" ile ilgili endişelerini dile getirirken, "Bu endişelendiğimiz tür çünkü çok hızlı bulaşıyor ve özellikle çocuklar arasında oldukça yüksek bir ölüm oranına sahip" diye konuştu.
VAKALARDA PATLAMA YAŞANDI
Esas endişenin çok hızlı yayılmasından kaynaklandığını belirten Harris, bu yıl 2023'ün tamamında görülenden daha fazla vaka tespit edildiğini aktardı. Çok hızlı yayılan virüs diğer ülkelere de sıçradı. Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde artan maymun çiçeği vakaları, daha önce hiç vaka bildirmemiş Burundi, Ruanda, Uganda ve Kenya'da da görüldü.
ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ ENDİŞE VERİCİ
M çiçeği virüsünün yeni türü olan Klad 1b dolayısıyla daha yüksek ölüm oranlarının görüldüğünü bildiren Harris, "Ölüm oranı yaklaşık yüzde 3 ve küçük çocuklar gibi gerçekten savunmasız gruplarda bundan daha yüksek. Özellikle küçük çocuklar üzerindeki etkilerinden endişe ediyoruz. Çatışmalar nedeniyle yerinden edilmiş insanlar arasında da hızla yayılıyor. Yetersiz beslenmeden muzdarip bu insanlar çok tehlikeli durumda" dedi.
ÇİÇEK HASTALIĞI VE HIV GEÇİRENLERE UYARI
Harris, çiçek hastalığı ve HIV enfeksiyonuna yakalanmış bireylerin maymun çiçeği virüsünü daha ağır geçirebilme olasılığına işaret ederek bu kişilerin ölüm riskinin daha fazla olduğunu söyledi. Maymun çiçeği virüsü için belirli bir tedavi olmadığını kaydeden Harris, virüsü yenebilecek bir antiviral ilacın olmadığını ancak semptomatik tedavinin etkili olduğunu söyledi.
ATEŞLİ BELİRTİLER GÖRÜLÜYOR
Hastalığa yakalananların ciltlerinde döküntüler oluştuğuna değinilirken başka enfeksiyonları önlemek için kişilerin tedaviye ihtiyacı olduğu vurgulandı. M çiçeği virüsü bulaşanlar, ateşli belirtilerle karşılaşıyor. Uzmanlar, hastaların ateş düşürücü ve ağrı kesici ilaçlara ihtiyaç duyacağını belirterek tıbbi tedavi almalarının ve bu süreçte kendilerini izole edebilmelerinin çok önemli olduğunu vurguluyor.
ÇİÇEK AŞISI MAYMUN ÇİÇEĞİNE KARŞI ETKİLİ
DSÖ sözcüsü Harris, çiçek hastalığı için geliştirilen aşıların maymun çiçeğine karşı etkili olduğunu da belirtti. Maymun çiçeği virüsüne sahip olduğu bilinen biriyle temas kuranlara, bu temastan sonraki 4 gün içinde bu aşıları olması öneriliyor. Aşılanması gereken bir diğer grup da salgının olduğu bölgedeki sağlık çalışanları. Ancak uzmanlar, maymun çiçeği virüsü için kitlesel aşılama önermiyor. Etkili bir çözüm için, virüsün bulaştığı yerlerde hedefli aşılama yapılması gerekiyor.
"MAYMUN ÇİÇEĞİ NEDENİYLE KAPANMAYA İHTİYAÇ YOK"
Harris, "Bu aktif bir virüs. Kimin hasta olduğunu bildiğiniz, iyi bir temas ve izolasyon önlemleri takibi yaptığınız sürece oldukça kolay bir şekilde durdurulabilir. Yani salgın nedeniyle bir kapanmaya ihtiyaç yok. İhtiyaç olan şey, tam olarak kimin hasta olduğunu bilmeniz için çok iyi bir gözetim. İyi laboratuvar teşhislerine ihtiyacınız var, böylece kimin hasta olduğunu ve virüsün nerede olduğunu ve değişip değişmediğini takip edebilirsiniz" diye konuştu.
COVID-19'DAN FARKI NE?
Maymun çiçeğiyle ilgili insanların "yeni bir Covid-19 gibi süreç başlayabilir mi?" diye tedirgin olduğunu belirten Harris, "İnsanların Covid-19 gibi bir durumla karşı karşıya olduğumuzu düşünerek endişelenmelerine gerek yok. Bu çok farklı bir virüs, farklı şekilde yayılıyor" dedi. Covid-19 hava yoluyla bulaşıyor. Maymun çiçeği ise esasen çok yakın fiziksel temas yoluyla yayılıyor. Bu yüzden fiziksel temasla ilgili yapılan her şeyi durdurmak, hava yoluyla yayılan bir şeyi durdurmaktan daha kolay.
"MAYMUN ÇİÇEĞİNİN DÜNYAYA YAYILMASINI İSTEMİYORUZ"
Harris, "Maymun çiçeği virüsünün dünyaya yayılmasını ve bir pandemiye dönüşmesini istemiyoruz. Çünkü yine sağlık sistemleri üzerinde baskı oluşturacaktır. Maymun çiçeği virüsü, bir pandemiyi önlemek için uluslararası öneme sahip bir halk sağlığı acil durumu olarak ilan edildi" diye konuştu. Ülkelerin maymun çiçeği virüsüyle ilgili durum ve vaka raporlarında "şeffaf olmalarının" bu alandaki mücadeleye katkı sağlayacağı belirtildi.
MAYMUN ÇİÇEĞİ NEDİR?
DSÖ'ye göre, M çiçeği virüsü, Poxviridae adlı virüs ailesine ve Orthopoxvirus cinsine ait "maymun çiçeği" virüsünün neden olduğu viral bir hastalık. Hastalığın yaygın belirtileri arasında yüksek ateş, baş, sırt ve kas ağrısı, lenf bezlerinde şişlik, yorgunluk, üşüme, titreme ve ciltte su çiçeğine benzer kabarcıklar yer alıyor.
Fare ve sincap gibi kemirgen hayvanlardan veya enfekte olmuş bireylerden bulaşıyor. Virüsün neden olduğu vücut döküntülerine dokunmak, bu döküntülerin bulaştığı giysi, çarşaf, havlu ve benzeri eşyaları kullanmak ve vücut sıvılarıyla temas etmek en önemli bulaş nedenleri arasında yer alıyor. Zeynep Yüksek
