Türkiye'de AR-GE harcamaları 10 yılda 1 trilyon liraya yaklaştı

 AA muhabirinin Türkiye İstatistik Kurumundan (TÜİK) derlediği verilere göre, savunma sanayisi ve teknolojinin temel taşı AR-GE harcamaları 10 yılda rekor kırdı.

AR-GE harcamaları 2014'te 17 milyar 598 milyon lirayken, 2015'te 22 milyar 741 milyon liraya yükseldi. 2021'de AR-GE harcamaları 101 milyar 738 milyon lira seviyesine çıktı.

Harcamalar 2022'de 198 milyar 670 milyon lirayı gördü ve geçen yıl 377 milyar 542 milyon lirayla rekor seviyeye ulaştı. Böylece AR-GE harcamaları 2014-2023 döneminde yaklaşık 21,5 katına çıkmış oldu.

Gayrisafi yurt içi AR-GE harcamasının GSYH içindeki oranı 2014'te yüzde 1,01 iken, 2023'te 26 trilyon 545 milyar 722 milyon liralık GSYH içindeki oranı yüzde 1,42 olarak gerçekleşti.

10 yıllık süreçte AR-GE harcamalarının finansmanın yarısından fazlası şirketler tarafından karşılanırken devletin finansmana katkısı yüzde 32 bandında oldu.

Personel sayısında artış

Toplam AR-GE personeli sayısı söz konusu dönemde 135 bin 406 kişi arttı. Tam zaman eşdeğeri (TZE) cinsinden personel sayısı 2014'te 155 bin 444 kişi iken 2023'te 290 bin 850 kişiye çıktı.

Kadın AR-GE personel sayısı, 99 bin 195 kişi ile toplam AR-GE personel sayısının yüzde 34,1'ini oluşturdu, bu pay 2014'te 34 bin 826 kişi ile yüzde 30,2 olarak gerçekleşmişti.

Doktoralı personel oranı arttı

Geçen yıl AR-GE personeli öğrenim durumu incelendiğinde, yüzde 38,3'ünün lisans eğitim düzeyine sahip olduğu görüldü. Bunu sırasıyla yüzde 31 ile doktora veya eşdeğeri, yüzde 21,4 ile yüksek lisans, yüzde 4,9 ile meslek yüksekokulu ve yüzde 4,4 ile lise ve altı kategorileri takip etti.

Geçen yıl AR-GE harcamalarının en yüksek olduğu bölge 2014'teki gibi yine Ankara oldu. Ankara'yı İstanbul ve Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu ve Yalova bölgesi takip etti.

Yüksek teknoloji AR-GE harcamaları 28 katına çıktı

İmalat sanayisinde teknoloji düzeyine göre AR-GE harcamalarına bakıldığında, verilerin tutulmaya başladığı 2015 yılından 2017'ye kadarki dönemde orta-yüksek teknolojiye yapılan yatırımlarının başı çektiği görüldü.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının Milli Teknoloji Hamlesi doğrultusunda attığı adımların da etkisiyle sonraki dönemlerde yüksek teknoloji yatırımlarına ağırlık verildi.

Bu kapsamda 2015'te yüksek teknolojide AR-GE harcaması 2 milyar 332 milyon lirayken, bu rakam 9 yılda 28 katına çıkarak 66 milyar 265 milyon liraya yükseldi.

En fazla AR-GE yüksek teknoloji faaliyetlerinde

Yaşar Arslan, Kazancı Holding Yönetim Kurulu Üyesi olarak atandı

AR-GE faaliyeti yürüten girişimler teknoloji düzeylerine göre sınıflandırıldığında ise yüksek teknoloji faaliyetinde bulunanlar dikkati çekti.

Sadece geçen yıl imalat sanayisindeki 139 milyar 469 milyon liralık AR-GE harcamasının yüzde 47,5'ini yüksek teknoloji faaliyetinde yer alan girişimlerin gerçekleştirdiği görüldü.

İmalat sanayisindeki toplam AR-GE harcamasının yüzde 40'ı orta yüksek teknoloji faaliyetindeki girişimler, yüzde 8,5'i orta düşük teknoloji faaliyetindeki girişimler ve yüzde 4'ü düşük teknoloji faaliyetindeki girişimler tarafından yapıldı.

2014-2023 yıllarında AR-GE harcamaları ve bu alanda çalışan personel sayıları şöyle: